NGO MARKETING / STK PAZARLAMA (SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINDA PAZARLAMA)

Sivil Toplum Kuruluşları, belirli bir amaç etrafında bir araya gelen/getirilen gönüllülerin kendi “dava”larını geniş kesimlere ulaştırmak amacıyla çalışırlar. Bu amacı gerçekleştirmek için girişilen çabaların, ticarî firmaların pazarlama                 faaliyetlerinden farklı olmadığı gerçeği, Sivil Toplum Kuruluşlarında Pazarlama’yı gündeme getirdi[i]. Kâr Amaçsız Pazarlama’nın (Non-Profit Marketing) bir türü olan STK Pazarlama’nın temel prensiplerinden bazıları şunlar:

Dava (Ticarî işletmelerdeki kâr amacı yerine STK’larda belli bir amaç, belli bir fikir, belli bir “dava” peşine düşülür.)

Sonuçlar (İşletmeler için satış ve gelir başarı ölçüsüdür, STK’larda toplanan fonlar, kazanılan üye/taraftar/avukatlar, fikir ve davanın toplumdaki yaygınlığı ölçü alınır.)

Para ve Zaman (İşletmeler müşterinin ürünlere para harcamasını, STK’lar ise üyelerinin zamanlarını ve/veya paralarını vererek karşılığında daha iyi bir insan olmalarını ister.)

Maneviyat (İşletmelerde satış müşterinin kişisel çıkarına hizmet ederken, STK’larda satış manevî düzeyde gerçekleşir. Manevî yarar elde ettiği düşüncesi satışın gerçekleştiğini gösterir.)

Vizyon (STK’lar pazar-güdümlü değil, liderlik-güdümlüdür. Toplumu sürükleyen ve katılmaya çağıran bir vizyon söz konusudur.)

Vakar-İtibar-Ciddiyet (Konu veya dava, vicdanlara dokunan derecede ciddiyet ve vakar uyandırır.)

Değerleme (STK’larda değerleme maddî-parasal ölçülerle değil, bağlılık, işbirliği, destek ve benzeri manevî ölçülerle yapılır.)

Karar verme (İşletmelerde kararlar elde edilen sonuçlar ve kârlara bağlı olarak düzenlenirken, STK’larda kararlar süreç odaklıdır. Kararlar, profesyonelleri, mütevellileri, üyeleri, gönüllüleri ve bağışçıların nasıl bir araya getirilerek toplumda bir dinamik oluşturulabileceğine yönelik olarak alınır. )

STK’lar kamu ototitelerinin yetersiz kaldığı ya da ilgi göstermekten kaçındığı konularda toplumsal katkı sunma ve bireyleri bilinçlendirme amacını güderler ve çok farklı alanlarda hizmetler sunarlar. Kâr Amaçsız Kuruluşlardan biri olan STK’larının sağladıkları hizmetler arasında, yardım ve desteğe muhtaçlara yönelik destekler; haksızlığa uğramış olanlarının haklarını arama ve bu konuda onları bilinçlendirme; insan ve toplum sağlığı, sağlıklı nesiller yetiştirilmesine ve çevre korumaya yönelik faaliyetler; sosyal sorunların çözümlerine katkı veren hizmetler; meslekî birliktelikleri güçlendirme ve geliştirmeye, toplumsal bilinç ve duyarlılık oluşturmaya yönelik hizmetler[ii] de söz konusudur.

STK Pazarlama’da ilgili kuruluş, faaliyetlerini bir yandan davaya “katkı verecekler”e, bir yandan “gönüllüler”e ve bunlarla birlikte STK’dan “hizmet bekleyenler”e yönelik olarak yürütür. Bu yoldan yine anılan kitlelerin dava için işbirliği ve davaya katılmaları sağlanmaya çalışılır.

---

[i] Garry Wexler, Passion Marketing – Capturing the Intengibles- Marketing for Non-Profits, 2008. http://www.passionmarketing.com/principles

[ii] Ömer Torlak, “Sivil Toplum Kuruluşlarında Hizmet Pazarlaması”, Ali Coşkun, (editör), Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, Seçkin, Ankara, 2008, 5. Bölüm, s.73 – 86.