META MARKETING / META PAZARLAMA
Meta, metafizik kelimesinde olduğu gibi, öte, ötesi anlamında bir ön ek.
Meta Pazarlama terimini ilk olarak Eugene J. Kelley’in pazarlamada bilim ve
etik konularını tartışırken kullandığı sanılıyor[1].
Meta Pazarlama bir açıdan, pazarlamanın yönetsel, geleneksel, bilimsel,
sosyal ve tarihî temellerinin bir sentezini, pazarlama uygulamalarındaki
bulguları ve ampirik gözlemleri bir araya getiren zihnî ve fiziksel süreçlerin
aralarındaki ilişkiler konusundaki uzmanlığı da içeren bir terim olarak
tanımlanıyor.
Bu terim, pazarlamanın kapsamına kâr amaçsız organizasyonların da dahil
edilmeye ve pazarlamanın ufuklarının genişlemeye başladığı dönemlerde gelişti.
Aile planlaması, sigara ve alkol yasakları gibi konu ve hareketlerin benimsetilmesi
çabaları Meta Pazarlama için birer örnek olarak gösterildi.
Meta Pazarlama, pazarlamayla ilgili bütün bilimsel, sosyal, etik ve
yönetsel deneyimlerin, bu alanlar ve konularla ilgili pazarların ve kesimlerin
hepsinin ve ilişkilerinin bir arada ele alındığı, birlikte incelendiği bir
yaklaşım. Meta Pazarlama çalışmaları, bir yandan da insanların yaşadıkları
deneyimlerin bütün yönlerini birleştiren bir bilgi birikimine de zemin
hazırlıyor.
Meta Pazar, bütün alıcı ve satıcıların belli bir amaç için bir yerde
toplanmalarıyla ilgili bir tanıma sahip. Belli bir ürün veya hizmetle bir şekilde
ilgili iki veya daha fazla belirgin pazarlardan oluşan üst pazara Meta Pazar
deniyor. Bir meta Pazar, bir müşteriye çok çeşitli ürün vermek yerine, yakından
ilişkili ürünler arasında fark gözetmeksizin bunlara ihtiyaç duyan farklı
müşterileri bir araya getiriyor.
Çoğu zaman, belli bir ürünün satınalınması ve kullanılması sırasında başka
ürün ve hizmetlere de ihtiyaç duyulur. İşte Meta Pazar’lar bu ihtiyacın topluca
karşılanabildiği, pazar üstü pazarlar olarak çalışırlar.
Meta Pazar, belli bir pazarla ilintili somut ve soyut her değerin, her
şeyin, bir arada bulunabileceği Pazar Yerleri veya Pazar Uzayları olarak
tanımlanabiliyor[2]. Otolar odağında bir web
sayfası, oto meta pazarı için örnek verilebilir. Böyle bir “pazar”da, ilk ve
ikinci el arabalar kadar, sigorta, finans kurumları, tamirciler, yedek parça
satıcıları, servisler, oto dergileri, aksesuarlar, değerlendirmeler,
yarışmalar, teknik yorumlar ve benzeri geniş bir yelpazede sunucu ve alıcılar
bir araya getirilmeye çalışılır. Bunların her biri ayrıca kendi başlarına bir
Pazar oluşturduğu da dikkate alındığında bir Meta Pazar, pazarlar ötesi bir
başka Pazar olarak kendini gösteriyor. Fuarlar da, bir bakıma, konu edindiği
Meta Pazarların birer aynası olarak görülebiliyor.
Bir başka açıdan, Meta Pazarlama, pazarlamanın gelişme çizgisinde gelinen
aşamalardan birine işaret ediyor. Endüstrilerin, pazarlardaki oyuncuların
pazarlama ve rekabet güçlerinin altında yatan temel itici gücün inovasyon olduğu
gerçeğinden yola çıkan bu Meta Pazarlama bakış açısına göre, bir Meta
Pazarlamacı, bilinen pazarlama bileşimlerini ve denenmişleri tekrarlamaktan
kurtulup, pazar ve müşteriler için yeni, farklı, öncesi olmayan, hiç yapılmamış
işlere girişmekle ilgilenmelidir.
Bu bakış açısı, Meta Pazarlamayı, oyun kuruculukla, yeni içgörülere
ulaşmakla, yeni bir rekabet paradigması geliştirmekle, oyunun kurallarını
değiştirmekle yakından ilişkili görmeyi de gerektiriyor. Meta Pazarlama’ya göre,
farklı ve daha iyiyi sunmak yetmiyor, yeni bir pazarlama içgörüsü yakalamak ve
üretmek de gerekiyor.
